Martin Verloop en Floor Ormel wonnen in samenwerking met Rabab Ahdach, Ketharan Balasupramaniam, Melek Dag en Sheeney Magdalena
Wat was voor jullie de belangrijkste reden om mee te doen aan de Onderwijsinnovatieprijs?
''Als onderwijssectie van de Medische Psychologie streven we ernaar om het juiste onderwijs te bieden voor elke individuele student, zodat deze uiteindelijk in staat is de juiste zorg te leveren aan iedere patiënt. We voelden al langere tijd de noodzaak om onze communicatiepractica te vernieuwen vanwege de toenemende diversiteit van de studenten- en patiëntenpopulatie. Onze lessen sloten hier niet goed meer bij aan; de maatschappij verandert en het was hoog tijd voor ons dit ook te doen. Gebrek aan tijd en middelen maakte het doen van grondige aanpassingen lastig. Door deel te nemen aan de prijs hoopten we de nodige middelen en erkenning te krijgen om deze veranderingen door te voeren.''
Hoe zijn jullie op het idee gekomen voor jullie innovatievoorstel? Was er een specifiek probleem of uitdaging die jullie wilden aanpakken?
''Zeker! Uit gesprekken met een deel van de studenten constateerden we dat we in communicatie onderwijs te sterk één manier van communiceren propageren (qua interventies, woordkeus, toon, houding en intentie). Studenten gaven terug dat de geleerde interventies soms helemaal niet bij hen pasten, bijvoorbeeld de manier waarop assertief gedrag werd aangeleerd. Deze leerden ze vooral als ‘trucjes’ aan om de toets te kunnen halen. We willen ze wel degelijk assertiviteit bijbrengen (bijvoorbeeld breedsprakige patiënten kunnen onderbreken), maar met de voorwaarde dat ze dit kunnen doen op een manier die aansluit bij hun eigen stijl. Uit een focusgroepsessie bleek dat deze nuance en aandacht voor diversiteit miste. Dit leidde tot de wens om de werkwijze van onze lessen aan te passen naar communicatie onderwijs op maat, vergelijkbaar met het gedachtegoed van het Mixed Classroom model.''
Hoe verliep de samenwerking tussen docent/trainer en student tijdens het ontwikkelen van het voorstel?
''De samenwerking was hartstikke waardevol. Studenten en docenten gaven hun input tijdens de focusgroep, waarbij ze hun ervaringen en behoeften deelden. We hebben hen actief betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe practica en ook tijdens de pilotfase hebben hun ideeën en feedback ons geholpen om de inhoud verder aan te passen. Dit co-creatieproces heeft ervoor gezorgd dat de innovatie niet alleen theoretisch was, maar werd afgestemd op de praktijk en de wensen van de studenten.''
Kun je vertellen hoe het proces van aanmelding en selectie eruitzag? Waren er uitdagingen die jullie moesten overwinnen?
''De grootste uitdaging was het vinden van de juiste balans tussen het schrijven van een innovatief voorstel en het rekening houden met de praktische uitvoerbaarheid, vooral met beperkte middelen en tijd. Een beperking die tijdens het schrijven al voelbaar was - door drukte schreven we het voorstel in onze avonduren. Gelukkig hadden we een betrokken en gemotiveerde groep met wie we samenwerkten en met wie we konden sparren, wat het proces vergemakkelijkte.''
Hoe hebben jullie het idee gepresenteerd en wat denk je dat jullie project onderscheidde van andere inzendingen?
''In de focusgroepen ontstond het idee voor een pilot, waarin een aangepaste versie werd gegeven van bestaande communicatiepractica. In deze pilot, gegeven in vier derdejaarsgroepen in cursusjaar 2023/2024, werden studenten gestimuleerd na te denken over hoe zij als toekomstig arts zelf willen communiceren met patiënten en collega’s. Daarnaast waren er oefeningen waarin persoonlijke en culturele verschillen bespreekbaar werden gemaakt. Ook veranderden we de rollenspellen: we daagden de studenten uit om wél buiten hun comfortzone te experimenteren met nieuw gedrag maar uiteindelijk gedrag te kiezen dat écht voelde en bij henzelf paste. Dus echt zoals we wilden: communicatieonderwijs op maat. Wat ons project mogelijk onderscheidde, was de integratie van diversiteit binnen het bestaande onderwijsaanbod, zonder dat het als een apart thema werd gepresenteerd. Daarnaast boden we een nieuwe onderwijsvorm die direct inspeelt op de behoeften van de studenten.''
Hoeveel tijd en moeite kostte het om jullie voorstel in te dienen? Zijn er tips voor nieuwe deelnemers om het proces te vergemakkelijken?
''Als tip zou ik zeggen: plan zo snel mogelijk tijd in voor het verkrijgen van feedback van zowel collega’s als studenten, zodat je niet (in je eentje) het wiel opnieuw hoeft uit te vinden. En maak al vroeg in het proces een duidelijk overzicht van de benodigde middelen en randvoorwaarden, deze kaders zijn enorm helpend bij de opstart.''
Wat is er sindsdien gebeurd met jullie winnende idee? Hoe heeft het bijgedragen aan het onderwijs binnen de faculteit? Of komt er nog iets aan?
''De pilot is inmiddels uitgevoerd, er zijn draaiboeken gemaakt en we zijn nu bezig met de tweede editie. Studenten evalueerden de pilot erg goed. Ze gaven onder andere aan tijdens de lessen het gevoel te hebben zichzelf te kunnen zijn als toekomstig arts en te leren communiceren op een manier die bij hen paste. Ook vergroten de oefeningen hun inzicht in diversiteit in communicatie in de eigen groep. De pilot heeft bijgedragen aan een breder begrip van diversiteit in communicatie en geleid tot een nieuwe werkwijze voor persoonsgericht onderwijs. We streven ernaar deze in het nieuwe curriculum in al onze bachelorpractica te implementeren.''
Welke concrete veranderingen of verbeteringen hebben jullie dankzij het prijzengeld kunnen realiseren?
''Dankzij de prijs hebben we kunnen investeren in het aanpassen van de draaiboeken en het betrekken van externe deskundigen, zoals een docent met expertise op het gebied van diversiteit. Ook hebben we de brainstormsessies met de focusgroep voort kunnen zetten en de gehele pilot kunnen ontwikkelen. We zijn erg blij dat hier uiteindelijk vijf aangepaste practica en een geheel nieuw practicum over diversiteit uit zijn voortgekomen.''
Waarom zouden andere docenten en studenten volgens jullie moeten deelnemen aan de Onderwijsinnovatieprijs?
''De Onderwijsinnovatieprijs biedt een geweldige mogelijkheid om concrete en out-of-the-box veranderingen door te voeren in het onderwijs. Om zaken aan te pakken die onwijs belangrijk zijn maar die door drukte en tijdgebrek nog niet de gepaste aandacht krijgen. Ook stimuleert het samenwerking met de beoogde doelgroep zelf - met studenten, voor studenten - wat voor binding zorgt en waardoor het de kans zoveel groter maakt dat de innovatie aanslaat.''
Hebben jullie tips voor toekomstige deelnemers over hoe zij de samenwerking tussen docent/trainer en student kunnen optimaliseren?
''Betrek studenten vanaf het begin bij het proces. Laat ze niet alleen feedback geven, maar betrek ze bij de daadwerkelijke ontwikkeling van het onderwijs - zij zijn de ervaringsdeskundigen.''
Hoe voelt het om impact te kunnen maken op het onderwijs met jullie idee?
''Het voelt heel motiverend om te zien dat onze idee daadwerkelijk effect heeft en bijdraagt aan een meer inclusieve benadering van onderwijs. Het maakt onze lessen persoonlijker. Een arts neemt zichzelf altijd mee in een gesprek; het feit dat we nu meer ruimte maken voor dit aspect, sluit aan bij de diepere waarden waarop we onze lessen baseren, zoals oog hebben voor iedereen. We zien ook dat studenten zich meer betrokken voelen en beter voorbereid zijn op de realiteit van hun toekomstige beroep als arts. Beter kunnen we niet wensen!''
Wat zou je tegen docenten/trainers en studenten willen zeggen die nog twijfelen om zich in te schrijven?
''Cliché, maar gewoon doen! Durf te experimenteren en je ideeën in de praktijk te brengen. De prijs biedt de ruimte om met nieuwe concepten aan de slag te gaan en om daadwerkelijk iets te veranderen. Het kan veel werk kosten, maar de impact die je maakt, zowel voor jezelf als voor je studenten, is het absoluut waard.''
Doe mee met de Onderwijsinnovatieprijs 2025!
Heb jij als student, docent of begeleider binnen de bachelor Geneeskunde, master Geneeskunde of de researchmasters Personalized Medicine of Oncology een vernieuwend idee om het onderwijs te verbeteren? Of het nu gaat om een cursus, stage of complete leerlijn: dit is jouw moment! Dien vóór 1 maart 2025 jouw voorstel in voor de Onderwijsinnovatieprijs en maak kans op € 10.000 om jouw plan tot leven te brengen!